autorMałgorzata Łuba, Lucyna Kicińska
Standardy postępowania dla nauczycieli
Udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej jest istotną częścią pracy każdego nauczyciela i nie powinno być utożsamiane wyłącznie z pomocą specjalistyczną. Wsparcie ze strony specjalistów, zarówno zatrudnionych w szkole, jak i w poradni psychologiczno-pedagogicznej, ma uzupełniać, a nie zastępować działania nauczycieli. Taka pomoc ma szczególne znaczenie w obliczu kryzysu samobójczego, próby samobójczej i samobójstwa lub w innych trudnych sytuacjach. Zaangażowanie i mobilizacja całego grona pedagogicznego pozwalają najefektywniej i najszybciej zidentyfikować problem i dotrzeć z pomocą do uczniów, którzy silnie przeżywają kryzysowe zdarzenie.

Materiały do pobrania
Zachowania samobójcze mogą stać się doświadczeniem społeczności każdej szkoły. Każda placówka powinna więc przygotować się na taką okoliczność, opracowując wcześniej na podstawie rekomendacji i standardów odpowiednie procedury postępowania. W realizacji działań profilaktycznych, interwencyjnych i postwencyjnych warto określić rolę i konkretne zadania poszczególnych pracowników szkoły, m.in. dyrektora, szkolnego zespołu kryzysowego, nauczycieli, nauczycieli specjalistów (np. psychologa, pedagoga, pedagoga specjalnego). Dzięki temu zapobieganie zachowaniom samobójczym stanie się bardziej przemyślane i uporządkowane, a także nie będą obarczone tym zadaniem pojedyncze osoby.
Nie ma prostej – tak bardzo pożądanej – odpowiedzi na pytanie, dlaczego młode osoby podejmują próby samobójcze lub odbierają sobie życie. W suicydologii (interdyscyplinarnej nauce o szeroko pojętej autodestruktywności) istnieją liczne modele, które próbują wyjaśnić powstawanie zachowań samobójczych. Większość z nich zakłada, że – jako złożony proces – zachowania samobójcze są wypadkową interakcji wielu różnych grup czynników (genetycznych, biologicznych, psychologicznych, sytuacyjnych, społecznych, politycznych, kulturowych) i pojawiają się wtedy, kiedy szkodliwego wpływu czynników ryzyka nie jest w stanie zrównoważyć działanie czynników o charakterze ochronnym.
Działania natychmiastowe po próbie samobójczej lub samobójstwie
Wśród natychmiastowych działań, które należy podjąć po próbie samobójczej lub śmierci samobójczej w środowisku szkolnym, trzeba uwzględnić:
- Zwołanie szkolnego zespołu kryzysowego w celu podziału zadań i opracowania planu roboczego.
- Nawiązanie kontaktu z rodziną ucznia/uczennicy po próbie samobójczej lub samobójstwie w celu przekazania informacji
o możliwych formach wsparcia oraz weryfikacji informacji na temat zdarzenia. - Rozmowę o próbie lub śmierci samobójczej z członkami społeczności szkolnej: pracownikami szkoły, uczniami i ich opiekunami.
- Przygotowanie i uruchomienie wewnętrznego i zewnętrznego systemu wsparcia dla nauczycieli, uczniów i rodziców.
Z wyżej wymienionych punktów ważnym zadaniem dla większości nauczycieli będzie rozmowa o próbie lub śmierci samobójczej w gronie współpracowników oraz ze swoimi uczniami.